Podatek od darowizny to obowiązek podatkowy, który powstaje w sytuacji nabycia własności rzeczy, środków pieniężnych lub praw majątkowych w drodze darowizny. Warto wiedzieć, kiedy i jak należy go zgłosić, a także jakie są dostępne zwolnienia podatkowe, aby uniknąć wysokich kar w przypadku niedopełnienia obowiązku podatkowego.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?

Obowiązek podatkowy w przypadku darowizny powstaje w momencie:

• złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego,
• przekazania darowizny obdarowanemu w przypadku umowy bez zachowania formy aktu notarialnego,
• sporządzenia pisma potwierdzającego nabycie majątku,
• powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.

Jeżeli umowa darowizny dotyczy nieruchomości (np. mieszkania, działki), musi być sporządzona w formie aktu notarialnego. W takim przypadku notariusz odprowadza podatek lub stosuje zwolnienie od podatku.

Czy podlegasz obowiązkowi podatkowemu?

Podatek od darowizny obowiązuje, jeśli wartość otrzymanego majątku przekracza tzw. kwotę wolną od podatku, która wynosi:

• 36 120 zł – dla I grupy podatkowej (np. małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, rodzeństwo), z tym że obdarowany może skorzystać z pełnego zwolnienia pod warunkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od darowizny.
• 27 090 zł – dla II grupy podatkowej (np. zstępni rodzeństwa, ciotki, wujowie, teściowie),
• 5733 zł – dla III grupy podatkowej (osoby niespokrewnione).

Kwota wolna od podatku obejmuje wszystkie darowizny otrzymane od tej samej osoby w ciągu ostatnich 5 lat. Jeśli suma przekroczy określony próg, konieczne jest zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego.

Jak obliczyć podatek?

Podatek od darowizny naliczany jest od nadwyżki ponad kwotę wolną od podatku. Wysokość podatku zależy od grupy podatkowej oraz wartości darowizny.

Z jakiego zwolnienia skorzystać?

Podatek od darowizny można uniknąć, korzystając z dostępnych zwolnień. Do najważniejszych należą:

1. Zwolnienie dla najbliższej rodziny – jeśli obdarowany należy do I grupy podatkowej (np. małżonek, dzieci, wnuki, rodzice), może skorzystać z pełnego zwolnienia pod warunkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy (formularz SD-Z2).
2. Ulga mieszkaniowa – zwolnienie przysługuje, jeśli otrzymana darowizna przeznaczona jest na cele mieszkaniowe.
3. Zwolnienie dla gospodarstw rolnych – obejmuje darowizny dotyczące gospodarstw rolnych.

Jakie dokumenty i formularze są wymagane?

Jeśli darowizna podlega opodatkowaniu, należy złożyć:

• SD-3 – zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych,
• SD-3/A – załącznik informacyjny dla współwłaścicieli (jeśli darowizna dotyczy kilku osób).

Zwolnienie dla najbliższej rodziny wymaga złożenia formularza SD-Z2 w terminie 6 miesięcy.

Kiedy i gdzie zgłosić darowiznę?

Dokumenty należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego w ciągu 1 miesiąca od momentu powstania obowiązku podatkowego. Można to zrobić:

• osobiście w urzędzie skarbowym,
• pocztą tradycyjną,
• elektronicznie przez e-Urząd Skarbowy.

Termin i sposób zapłaty podatku

Podatek należy zapłacić w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji podatkowej, przelewem na rachunek urzędu skarbowego lub poprzez e-Urząd Skarbowy.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn,
• Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie formularzy SD-3 i SD-Z2.

Podatek od darowizny jest istotnym elementem prawa podatkowego, dlatego warto znać obowiązujące przepisy i skorzystać z dostępnych zwolnień, szczególnie w przypadku darowizn w rodzinie, aby uniknąć niepotrzebnych kar.